Neahtta lea dábáleamos báiki gos áicá cielaheami
81% sis geat leat áican cielaheami maŋemus jagi leat dan oaidnán neahtas dahje sosiála mediain.
Det kan virke som at det er lavere terskel for å ytre noe hatefullt digitalt enn ansikt-til-ansikt. Men det er ikke slik at man kan si og gjøre hva man vil på nett. Også hets på nett kan være belastende og skadelig.
Suhttu, moraš, doaivvuhisvuohta dahje dorvvuhisvuohta leat lunddolaš reakšuvnnat cielaheapmái. Dát guoská maiddái go cielaheapmi ii leat njuolga du vuostá, muhto eará olbmo dahje obbalaččat sápmelaččaid vuostá. It berre okto guoddit dán vásáhusa. Sáhttá leat buorre hupmat soapmásiin, ja ohcat veahki bissehit cielaheami.
Cavgileamit maid sáhtát dahkat
Vurke dieđu dahje gova
Ta et skjermbilde av meldingen eller bildet. Dersom du vil anmelde saken, kan det være nyttig å samle bevis.
Árvvoštala háliidatgo vástidit
Sámecielaheami sáhttá váttis vástidit, ja ii leat nu ahte don FERTET vástidit. Ale bija iežat dehe earáid vára vuollái. Dá leat muhtun cavgileamit, jus don háliidat vástidit:
- Muital ahte sámecielaheapmi ii leat buorre.
- Ale vástit ruovttoluotta persovdnafallehemiin, cielahemiin dahje áitagiiguin. Doalat iežat áššálažžan ja čujut duohtadieđuide.
- Loahpat ságastallama jus vásihat ahte cielaheapmi joatká dahje dilálašvuohta dađistaga vearáska.
Raportere sámecielaheami geavahanvuogádahkii
Ollu neahttabáikkiin ja sosiála mediain leat raporterenfunkšuvnnat. Sáhtát raporteret cielahemiid maid oaivvildat rihkkot geavahanvuogádaga njuolggadusaid, ja jus oaivvildat dat lea lobiheapme.Loga eambbo maid láhka dadjá dan birra dás.
Jus dat gii celkkii lea du bargoustit, veahkkeoahppi dahje soames gean dovddat, de sáhtát váldit oktavuođa luohttámušolbmuin, jođiheddjiin dahje eará vehkiin. Loga sámecielaheami birra barggus dás ja sámecielaheami birra skuvllas dás.
Váldde oktavuođa Dásseárvvo- ja vealahanáittardeddjiin
Dásseárvvo- ja vealahanáittardeaddji addá nuvttá rávvagiid ja bagadallama. Sii sáhttet gullat du ášši birra, addit dieđuid dan birra makkár vuoigatvuođat dus leat, ja rávvet maid don sáhtát dahkat viidáseappot. Dás sáhtát váldit oktavuođa singuin.
Huma soapmásiin geasa luohtát
Lea dehálaš ahte it guotte lossa dovdduid okto, ja soaitá leat buorre hupmat soapmásiin geasa luohtát. Dat sáhttá ovdamearkka dihte leat soames bearašlahttu, olmmái, muhtun barggus dahje skuvllas. Gávdnojit maiddái máŋga bálvalusa mat sáhttet neavvut ja bagadit. Loga eambbo iešguđet fálaldagaid birra dás
Doaivvut go ahte cealkámuš rihkku ráŋggáštuslága?
Váldde oktavuođa politiijain
Jus doaivvut cealkámuš lea ráŋggáštusvuloš, de galggat váidit dan politiijii. Lea maid vejolaš cavgilit politiijii ráŋggáštusvuloš dilálašvuođaid birra. Loga eanet dás maid mearkkaša váidit ja mii lea erohus cavgileamis ja váidimis.