Dov lea reakta jearsoe jïh hijven byjresasse
Gaajhki learohki lea reakta akten jearsoe jïh hijvenskuvlebyjresasse mij healsoem, ektiedimmien, tråjjem jïh lïeremem eevtjie. Skuvle edtja nulletoleransem utnedh narrahtimmiej vööste goh irhkeme, vædtsoehvoete, sïerredimmie jïh trïegkenasse.
Bietske Ööhpehtimmielaakeste kap. 12
Jeenjesh saemielaavsemem maanagïertesne jallh skuvlesne dååjroeh. Men gellie laakh, goh Maanakonvensjovne, Maanagïertelaake, Maanagïerti mieriesoejkesje, Ööhpehtimmielaake jïh Mïrrestalleme- jïh sïerredimmielaake vihtiestieh irhkeme jïh trïegkenasse skuvlesne, maanagïertesne jïh jåarhkelïerehtimmesne lea luhpehts.
Jis datne goh learohke ij jearsoe jïh hijven skuvlesne utnieh, skuvlen lea dïedte datnem viehkiehtidh. Daate aaj faamosne maanagïertesne.
Eevre sïejhme siknine, sårkojne jallh håjnoesvoetine reageeredh jis saemielaavsemem skuvlesne dååjrh. Ih byörh dååjresem oktegh guedtedh. Maahta væjsehke årrodh giejnie akt soptsestidh, jïh viehkiem ohtsedh laavsemem tjöödtjestidh.
Mujhtieh ij leah datne gie maam akt båajhtode dorjeme. Dïhte gie datnem laavsa lea dam dorjeme.
Tipsh dïsse maam maam maahtah darjodh
Tjöönghkh vïhnestimmieh
Tjaelieh maaje mij sjugniehtovveme. Jis dov leah guvvieh, bïevnesh jallh vïhnegh mah vööjnin mij sjugniehtovvi, maahta nuhteligs årrodh dam vïhnestimmine tjöönghkedh.
Vuarjesjh mejtie sïjhth vaestiedidh
Maahta geerve årrodh saemielaavsemem vaestiedidh, jïh ij leah numhtie datne TJOERH vaestiedidh. Aellieh jïjtjemdh jallh mubpieh vaahrese bïejh. Daesnie såemies tipsh, jis dov lea lastoe vaestiedidh:
- Jiehtieh datne ih tuhtjh saemielaavseme lea öörnegisnie.
- Aellieh vaestedh persovnelåevtieminie, laavseminie jallh aajhtoejgujmie bååstede. Årroeh saakeles jïh vuesehth saetniesdaajrose.
- Orrejh soptsestallemem jis dååjrh laavseme jåarhka jallh jis klaaterdimmie sjædta.
Bïeljelh geerve almetjidie skuvlesne
Maahta skaamasjadtije jallh geerve domtedh naakenidie soptsestidh datne saemielaavsemem dååjrh. Men ij lijsh dam sov sisnie oktegh guedtedh. Vihkele datne geerve almetjasse soptsesth dan varke gåarede, guktie maahtah viehkiem åadtjodh dam tjöödtjestidh. Geerve almetjh edtjieh datnem itjmieslaakan vaeltedh.
Maahtah dam gïese akt jiehtedh maam leajhtedh. Maahta dov åejvielohkehtæjja, sosijaalelohkehtæjja, healsoeskïemtjesåjhtere jallh naan jeatjebh årrodh.
Ih daarpesjh dam oktegh darjodh. maahtah voelpem, dov eejhtegh jallh naan jeatjebh meatan vaeltedh mejtie leajhtedh. Maahtah jïjtje soptsestidh maam sïjhth, jallh birredh naakenem maam leajhtedh dam dov åvteste darjodh.
Skuvle edtja tjaaleldh soejkesjem darjodh mij vuesehte maam dah edtjieh darjodh datnem viehkiehtidh. Dov lea reakta soejkesjem vuejnedh jïh dov mïelem dan bïjre jiehtedh.
Jis dov lohkehtæjja gie datnem laavseme, dellie maahtah dam soptsestidh akten jeatjah lohkehtæjjese jallh naan jeatjabidie skuvlesne maam leajhtedh. Jis akte gie skuvlesne barka åådtje daejredh akte lohkehtæjja aktem learohkem laavsa jallh irhkie, dellie edtja dam rektovrese bieljelidh. Dellie rektovre edtja skuvleaajhterasse bieljelidh, vuesiehtimmien gaavhtan tjïelte jallh fylhkentjïelte.
Åadtjoeh viehkiem irhkemetjirkijen jallh learohke- jïh lierehtæjjatjirkijen luvnie
Irhkemetjirkijh jïh learohke- jïh lierehtæjjatjirkijh leah jïjtjeraarehke vierhtiealmetjh gïeh sjaevehtsvoetedïedtem utnieh. Dah leah voestesnjieptjiefaalenasse mij edtja maanide jïh noeride geerve tsiehkine viehkiehtidh. Maahtah viehkiem jïh dåarjoem ohtsedh dej luvnie jis saemielaavsemem dååjrh. Gaavnh dov tjirkijem daesnie.
Bïeljelh Staatehaaltoejasse jis skuvle ij nuekie darjoeh
Jis rektovrasse skuvlesne bieljelh dov ij leah jearsoe jïh hijven skuvlebyjrese, dellie rektovre vïjhte barkoebiejjieh åtna datnem jearsoe darjodh skuvle edtja datnem viehkiehtidh.
Jis dååjrh skuvle ij datnem itjmieslaakan vaeltieh, jallh jis vïjhte biejjieh vaaseme bielelen datne leah jearsoe skuvle sæjhta dutnjien dam viehkiem vedtedh maam daarpesjh, dellie maahtah Staatehaaltoejasse bieljelidh. Jis Staatehaaltoje gaavna skuvle ij nuekie darjoeh, dellie dah maehtieh moenedh maam skuvle edtja darjodh guktie datne jearsoe jïh hijven aarkebiejjiem åadtjoeh. Bïeljelh Staatehaaltoejasse daesnie.
Daarpesjh giejnie akt soptsestidh?
Maanah jïh noerh geerve åssjaldahkigujmie jallh domtesigujmie jïh naakenem daarpesjieh mejnie maehtieh soptsestidh, maehtieh SANKS:m, Sámi Klinihka gaskesadtedh. Lohkh vielie daesnie.
Kors på halsen lea sijjie mejtie gaajhkesh vuelelen 18 jaepien båeries maehtieh ringkedh, e-påastem seedtedh jallh chattadidh dan bïjre maam vihkele dutnjien, vuesiehtimmien gaavhtan jis saemielaavsemem dååjreme. Dïenesje lea eevre anonyme. Lohkh vielie daesnie.